2 August 2020
Zuzana Čaputová
Prezydent Republiki Słowackiej
Przemówienie z okazji obchodów 2 sierpnia 2020 r., Dnia Pamięci o Holokauście Sinti i Romów
Drodzy uczestnicy naszego wirtualnego upamiętnienia,
dziś pragniemy uczcić pamięć 500 000 Romów i Sinti, którzy zostali zamordowani podczas drugiej wojny światowej. Niestety wciąż stosunkowo niewiele wiemy o Holokauście Romów.
Dopiero stopniowo dowiadujemy się o niewyobrażalnych okrucieństwach, które naznaczyły losy pojedynczych ludzi, rodzin i całych społeczności, i które są wyryte w ich pamięci. Nie tylko moim życzeniem, ale i naszym obowiązkiem jako społeczeństwa jest zapewnienie, aby opinia publiczna dowiedziała się o zagładzie Romów i, bardziej ogólnie, o ich historii. Żeby nasze dzieci dowiedziały się o tym na lekcjach historii. Aby zrozumiano, jak łatwo, a jednocześnie niezwykle niebezpiecznie jest odczłowieczyć grupę ludzi z powodu różnic; lub jak łatwo jest użyć uprzedzeń, aby uzasadnić słowną i fizyczną przemoc, a w jej skrajnej wersji nawet ludobójstwo. Trzeba znać naszą przeszłość, jeśli chcemy budować solidne i tolerancyjne społeczeństwa - dziś i w przyszłości.
Nie wolno zapominać o Holokauście Romów.
Kiedy dziś upamiętniamy tragedię Holokaustu Romów i Sinti, obowiązkiem nas, polityków, jest zdecydowane odrzucenie wszelkich form rasizmu, antysemityzmu, antycyganizmu, homofobii i innych form nietolerancji oraz stanięcie w obronie tych, którzy cierpią dziś tę nienawiść.
Ważne jest jednak, aby zrobić o wiele więcej. Pandemia, która ogranicza dzisiejsze uczczenie tego ważnego dnia, rzeczywiście pogłębiła nierówne warunki życia wielu społeczności romskich. Od niewystarczającego dostępu do wody pitnej po ogromne utrudnienia w dostępie do edukacji, z jakimi borykają się dzieci romskie. Te okoliczności odzwierciedlają nas wszystkich, naszą chęć stworzenia przestrzeni do integracji i zapewnienia każdemu możliwości życia w godności i równości. Ten kryzys po raz kolejny uwydatnił, że trzeba zrobić o wiele więcej.
Stoimy razem, z romskimi mężczyznami i kobietami; nasza współpraca musi opierać się na równym partnerstwie. To właśnie ta zasada musi znaleźć odzwierciedlenie w całym naszym społeczeństwie - z tego prostego powodu, że Romowie są ich pełnoprawnymi członkami.
Wszyscy żyjemy razem w jednym świecie.
Nie zapomnimy.
Dziękuję za uwagę.
Wystąpienia upamiętniające

Roberta Metsola
Roberta Metsola, President of the European Parliament

Mehmet Daimagüler
Dr. Mehmet Daimagüler, Antigypsyism Commissioner of the Federal Government

Věra Jourová
Vice President of the European Commission for Values and Transparency