2 August 2024
Tea Jaliashvili
Pierwszy Zastępca Dyrektora Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE
Europejski Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu Sinti i Romów Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau, 02.08.2024 r.
Ekscelencje, szanowni ocalali, szanowni mówcy i publiczność.
Jestem zaszczycona, że mogę być z wami dzisiaj, w dniu Europejskiego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu Romów i Sinti oraz w dniu upamiętniającym 80 lat od tego potwornego wydarzenia, o którym zawsze będziemy pamiętać.
To miejsce boleśnie przypomina nam o niebezpieczeństwach rasistowskich ideologii, które doprowadziły do szkalowania i zabijania tysięcy Romów i Sinti, którzy byli celem i zostali zabici przez nazistowski reżim i ich kolaborantów, którzy postrzegali Romów jako rasowych podludzi i wyrzutków społecznych.
W dzisiejszych obchodach upamiętniamy ofiary Romów i Sinti, głównie osoby starsze, kobiety i dzieci, które zginęły w obozie zagłady Auschwitz-Birkenau w 1944 roku.
Czcimy również pamięć wszystkich ofiar i ocalałych Romów i Sinti, którzy cierpieli z powodu systematycznych rasowych prześladowań i masowych mordów w całej Europie w okresie hitlerowskich rządów.
Ludobójstwo Romów i Sinti podczas II wojny światowej powinno być powszechnie znane, a jednak pozostaje jedną z mniej rozpoznawalnych zbrodni ery nazizmu. Zasadniczo ten brak świadomości jest krzywdzący i przyczynia się do zniekształcania prawdy oraz utrwalania destrukcyjnych stereotypów i nadal jest przyczyną przejawów rasizmu i dyskryminacji wobec ludności romskiej.
W obliczu nawrotu antyromskich incydentów i antyromskiej retoryki, niezwykle ważnym jest, aby pamięć o ofiarach Romów i Sinti pozostała żywa.
Państwa OBWE zobowiązały się do promowania pamięci i edukacji na temat tego i innych ludobójstw. Zobowiązały się również do podjęcia skutecznych działań w celu wyeliminowania dyskryminacji Romów i Sinti oraz zwiększenia ich równości szans.
Zgodnie z planem działania OBWE z 2003 r. w sprawie poprawy sytuacji Romów i Sinti na obszarze OBWE, ODIHR zaleca państwom uczestniczącym ujęcie historii i kultury Romów w tekstach edukacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem doświadczeń Romów i Sinti podczas Holokaustu.
Poprzez pamięć i edukację o ludobójstwie Romów i Sinti, państwa zaangażowane mogą pomóc zarówno w zapewnieniu szacunku dla ofiar, jak i w przeciwdziałaniu obecnym formom dyskryminacji, rasizmu i wykluczenia. Edukacja na temat ludobójstwa musi być podstawową częścią programów nauczania we wszystkich państwach członkowskich OBWE w celu przezwyciężenia utrzymujących się nastrojów antyromskich.
Jednocześnie działania upamiętniające oddają hołd ofiarom i zapewniają, że ludobójstwo Romów i Sinti staje się częścią świadomości społecznej.
Musimy zadbać o to, aby wiele miejsc prześladowań i eksterminacji zostało uznanych i zapamiętanych.
Nasz wspólny wysiłek podejmowany wspólnie ze społeczeństwem obywatelskim może pomóc osobom doświadczającym różnych form dyskryminacji i stanowczo odrzucić wszelkie formy rasizmu, antysemityzmu, antyromskiego rasizmu, homofobii i innych form nietolerancji.
ODIHR pozostaje oddana wspieraniu tego dialogu oraz promowaniu demokracji i praw człowieka w całym regionie.
Dziękujemy za uwagę!
Statements 2024

Romani Rose
Centralna Rada Niemieckich Sinti i Romów

Roman Kwiatkowski
Stowarzyszenie Romów w Polsce

Piotr Cywinski
Dyrektor Muzeum i Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau

Alma Klasing
ocalała z Holokaustu

Bolesław Rumanowski
ocalała z Holokaustu