Auschwitz Memorial; photo: Documentation and Cultural Centre of German Sinti and Roma.
2 August 2019
Ambasadòri Georges Santer
Śerutni e maśkarthemutne aliancaqi vaś o seripe e Holokaustesqo
Baxtǎripe k-o memoriàli e Rromenqo aj Sintenqo k-o Auschwitz-Birkenau p-o 75-to berś pal-o 2-to Avgust 1944 - o Evroputno Holokaustesqo Dives vaś o Sìnte aj Rroma 2019
Sar śerutno e Maśkarthemutne Aliancaqo vaś o Seripe e Holocaustesqo/MASH, azbando sem k-o ilo kaj akharde man te lav kotor aj te dav jekh mesàźi k-o ceremÒnie e komemoraciaqe vaś o 75 berś e likvidaciaqo e kadial akhardesqo “Zigeunerlager”, o kàmpi e rromenqo aj sintenqo akate k-o Auschwitz-Birkenau. Akala dramatìko ondimàta save ondile k-I rat kotar o 2-to k-o 3-to Avgust si pinʒarde aj si I bàza e Seripnasqe Divesesqi e Rromenqe genocidesqo.
Maj cèrra si pinʒarde o masìvo mudarimàta e ʒutenqe sar vi e Rromenqe pal-i invàzia e Sovietikane Uniaqi kana o cirdnenqe skuàdre kotar o “Einsatzgruppen”, o Wehrmacht, o policiaqe grùpe aj o lokàlo polìcie so den sas les dumo masakronde deśa mìe ʒene kotar akala komunitèta. I fizìko likvidàcia and-o eksterminaciaqe kàmpe sar vi o masìvo mudarimàta puśkaça kerdile p-i bàza jekhe rasiàlo ideologikano koncèpti.
Avdives, 75 berś pal-i likvidàcia e “Zigeunerlager”-esqi, amen dikhas alarmaça aj xolaça kaj ande but Evroputne Thema, o Rroma aj o Sìnte si palpalem diskriminisarde sofora po but, ćhivde rigaθe aj viktìme brutalitetaqe. Ande akava dives rovipnaso aj komemoraciaqo, amen das amari vòrba te maras amen mamuj o iripe jekhe bengipnasqo savo si jekh ʒungali laʒ sa e Evroputne kontinentaqe. And-i phuv jekhe kerke nakhlipnasqi i Evròpa paćanda pe ileça te ćhivel o semènce jekhe po laćhe avutnipnasqe, sar śaj te drabaras and-i Deklaràcia e Stockholmesqi, o dokumènti savo vazdias i MASH.
I MASH vazdia but berś anglal jekh Komitèti pal o Genocìdi e Rromenqo, savesqi mìsia si te ʒanavel pal-i politìka e nićharipnasqi so kerde o nacionalsocialìsta mamuj o Rroma aj o Sìnte aj maśkar aver buta so kerel, jekh zoralo aj buxlardo kotor te ovel pal-i edukàcia, o seripen aj o rodipen.
Kadial, i Organizàcia dias love i angluni globàlo platfòma online pal-o genocìdi e Rromenqo aj e Sintenqo vaś o siklarne aj o siklovne. O dikaripe e thanenqo kaj o Rroma dukhandile som e ʒutença aj manuśa kotar aver komunitète si jekh kotar o maj bare prioritèta and-e àkcie. O thana sar Lety u Pisku, Staro Sajmiste, Komaron ja Jasenovac musaj te aćhon buteberśenqe pròve e nakhutne ratvalipnasqo aj te oven jekh alàrma vaś odola save avdive len o rìsko te azban o bazikane mola amare pal e maripnasqe demokratikane Evropaqe.
I edukàcia, o seripen, o rodpen aj o dikaripen e avtentikone thanenqo si o mazikane labne ande amaro maripe vaś te dikhas i vìzia e Maśkartheutne Aliancaqi vaś o Seripen e Holokaustesqo ćaćardi: “Jekh sundal kaj serel o Holokaust, jekh sundal bi genocidesqo”.
Deklaràcie and-i okàzia e Evroputne Divesesqi vaś o Seripe e Rromenqe aj Sintenqe Holokaustesqo
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2021/07/Pressebilder_Romani_Rose-2-scaled-e1627499663896.jpg)
Romani Rose
Śerutno e Centralone Sombeśesqo e Germanikane Sintenqo aj Rromenqo
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2021/07/20191114_Barley_Katarina-0265-scaled-1-e1627632975282.jpg)
Katarina Barley
Vice President of the European Parliament
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2021/07/P041101-739837.jpg)
Helena Dalli
European Commissioner for Equality
![Mehmet Daimagüler, Antiziganismusbeauftragter der Bundesregierung](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2022/08/20220309-beauftragter-antiginaismus.jpg)
Mehmet Daimagüler
Dr. Mehmet Daimagüler, Antigypsyism Commissioner of the Federal Government
![Roberta Metsola, President of the European Parliament](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2022/08/Official-Portrait_Metsola-scaled.jpg)
Roberta Metsola
Roberta Metsola, President of the European Parliament
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2021/07/2021_06_CLAUDIA_ROTH_06_154_ECIRGB-scaled.jpg)
Claudia Roth
Vice President of the German Bundestag
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2021/07/blokhuis-31082018-ao-2431-scaled.jpg)
Paul Blokhuis
Dutch State Secretary Paul Blokhuis
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2021/07/AMB.-CHRIS-J.-LAZARIS-IHRA-CHAIR.jpg)
Chris J. Lazaris
Amb. Chris J. Lazaris, IHRA Chairman
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2021/07/FdeVarennes.jpg)
Fernand des Varennes
UN Special Rapporteur UN minorities
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2021/07/Foto-Anna-Nicole-Heinrich-Fotos-Peter-Bongard-scaled.jpg)
Anna-Nicole Heinrich
President of the Synod of the Evangelical Church in Germany (EKD)