Prawnicy Arnold Roßberg i Uli Roeder, przedstawiciele oskarżyciela pomocniczego w procesie Königa, przed modelem obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau; photo: Documentation and Cultural Centre of German Sinti and Roma.
Łaskawe traktowanie morderców – sądy pochylają się nad nazistowskimi zbrodniami
Widząc, jak wielu wysokich rangą nazistów kontynuowało kariery w organach państwowych i innych ważnych instytucjach po 1945 r., Oskar i Vinzenz Rose zainicjowali kampanię na rzecz postawienia przed sądem osób odpowiedzialnych za ludobójstwo Sinti i Romów. W lipcu 1948 r. bracia Rose złożyli pozew przeciwko szefowi Stacji Eugenicznych i Kryminalnych Badań Biologicznych III Rzeszy Robertowi Ritterowi oraz przeciwko należącym do SS oficerom „referatu ds. Cyganów” (Zigeunerreferat) w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA), w tym Josefowi Eichbergerowi, Hansowi Maly’emu, Wilhelmowi Suppowi oraz Leonowi Karstenowi, którzy zajmowali w RSHA stanowiska podobne do tego, które piastował Adolf Eichmann w departamencie przesiedleń Żydów.
Paul Werner, Oberführer SS, który był czołową postacią RSHA i jednym z głównych sprawców ludobójstwa, pozostał na stanowisku doradcy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Badenii-Wirtembergii po 1949 roku. Werner kierował „referatem ds. Cyganów” przez wiele lat. Śledztwo przeciwko niemu zostało umorzone w 1963 r. przez prokuraturę w Stuttgarcie z uzasadnieniem, że sprawa dotyczyła „środków walki z cygańską plagą” oraz że „zgodnie z orzeczeniem Federalnego Trybunału Sprawiedliwości z 1956 r. nie było to motywowane rasizmem”. Werner był oskarżany o udział w przesiedleniach i mordowaniu ludzi.
Proces należącego do SS Ernsta-Augusta Königa, strażnika z tzw. „obozu cygańskiego” (Zigeunerlager) w Auschwitz-Birkenau, był pierwszym, w którym ludobójstwo Sinti i Romów stało się przedmiotem odrębnego postępowania. Zarzuty postawiono Königowi dopiero po tym, jak Centralna Rada Niemieckich Sinti i Romów złożyła przeciwko niemu wniosek o ściganie w 1985 r., co spowodowało wznowienie śledztwa. 24 stycznia 1991 r. Za popełnienie serii morderstw König został skazany na karę dożywotniego więzienia przez Sąd Okręgowy w Siegen. Sprawa Königa była jedyną, w której wydano wyrok skazujący za morderstwo. We wszystkich innych przypadkach dochodzenia nie zostały przeprowadzone wcale lub zostały przeprowadzone niewłaściwie. Ostatecznie procesy zostały wstrzymane, a uzasadnienia decyzji miały dyskryminujący charakter.
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/Demontration-Heidelberg-1973.jpg)
Początki działalności na rzecz praw obywatelskich niemieckich Sinti i Romów
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/bb_79_008-scaled-e1595255593541.jpg)
Pierwsza publiczna kampania na rzecz praw obywatelskich i przeciwko rasizmowi
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/Hungerstreik-1980-scaled.jpg)
Strajk głodowy w byłym obozie koncentracyjnym w Dachau
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![Removal of the “Nazi race files” to the Federal Archive in Koblenz, following the occupation of the Tübingen University archive in September 1981; in the foreground, Holocaust survivor Jakob Bamberger](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/5_0_buergerrechtsarbeit003-scaled.jpg)
Poszukiwanie nazistowskich akt identyfikacji rasowej
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![Recognition of the Nazi genocide of the Sinti and Roma by Federal Chancellor Helmut Schmidt, March 1982; pictured, from the left, inter alia: Romani Rose, Josef Kwiek, Anton Franz, Egon Siebert; Secretary of State to the Federal Minister of the Interior, Andreas von Schoeler, alongside Chancellor Helmut Schmidt](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/6_0_Schmidt-scaled.jpg)
Uznanie nazistowskiego ludobójstwa Sinti i Romów
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![The demonstration outside the Federal Criminal Investigation Department in January 1983; in the foreground Ranko Brantner, Anton Franz, Romani Rose](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/141-1983_BKAWiesbaden-scaled.jpg)
Protesty przeciwko specjalnej rejestracji przez policję
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![Commemmorative event with a delegation of 50 Holocaust survivors in front of the Brandenburg Gate to mark the 50th anniversary of the Nazi decree of “extermination through labour”, September 1992](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/9_2_Demo-50.-Jahrestag-Zwangsarbeit-klein.png)
Brak adekwatnych odszkodowań dla Romów i Sinti prześladowanych przez reżim hitlerowski
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![The first commemorative visit of the Central Council to Auschwitz, October 1985](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/11_0_Zentralrat-772-6-scaled.jpg)
Upamiętnienie w obozie Auschwitz
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![The last part of the permanent exhibition in Heidelberg. The tour ends on a walkway with a wall displaying the names of the more than 21.000 Sinti and Roma who were deported to Auschwitz-Birkenau, where almost all of them were murdered](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/DokZ-17-scaled.jpg)
Pierwsza na świecie stała wystawa poświęcona dokonanej przez nazistów zagładzie Sinti i Romów
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"
![The lawyers Arnold Roßberg and Uli Roeder, representatives of the accessory prosecution in the König trial, in front of a model of the Auschwitz-Birkenau concentration camp](https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/wp-content/uploads/2020/07/KönigProzess2.jpg)
Łaskawe traktowanie morderców – sądy pochylają się nad nazistowskimi zbrodniami
Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"