2 August 2020

Michael O’Flaherty

Direktòri e Agenciaqo vaś o bazikane hakaja e Evroputne Uniaqi

Seripnasqo vakeripe p-o 2-to Avgust 2020, Memoriàlo Dives e Genocidesqo vaś o Sìnte aj o Rroma

Naisarav tumen but kaj akharden man te lav kotor ande akava ondipe. Si manqe bari patǐv te ovel man than and-o evroputno seripnasqo Dives e rromenqe aj sintenqe holokaustosqo. Avdives amen seras o “Porajmos”, o mudaripe kotar o nacìstǎ aj lenqe kolaboratòrǎ varesave 500.000 ʒi k-o jekh miliònenqe rroma k-o vaxt e traśenqo p-o dùjto sundalesqo maripe.

Si but vòrta kaj si amen akaja komemoràcia and-i Evròpa avdives. Odolesqe so i avdusni Evròpa si jekh than kaj dikhas sar barǒl i xir thaj o xirvale krìme mamuj o rroma, o sìnte thaj o phirutne. Pe bibaxt ʒanas akava sar jekh fàkti kotar o but ankète so kerel i Agència vaś o bazikane hakaja. Ʒi varekaj ʒanas les vi kotar o oficiàlo informàcie. Madikh so k-o nivèlǎ e raportipnasqe o àkte e xirǎqe, e zadipnasqe thaj kola si but tele. Maj cèra sar jekh manuś k-o deś mothovel akala àkte varesave thanenθe thaj ande varesave situàcie. Si jekh but phandli konèkcia maśkar o karakteristìke e xirǎqe, o barǎripe e xirǎqe mamuj o rroma, o sìnte aj o phirutne ta o but bilaćhe eksperiènce e diskriminaciaqe k-o but sektòrǎ ande paśpaśe sarkon thanorro e Evroputne Uniaqo.

Dikhen p-i situàcia e palutne ćhonenqi e pandemiaça Covid-19 aj ande varesave thana i disproporcionàlo àkcia lini vaś te phandlǒn o rroma, o sìnte ta o phirutne ande jekh ćhand kaj naśti te ovel sas vaś o generàlo populàcia. O butǎ si ponoborkha phare and-i Evròpa avdives kaj o speciàlo undǎrno e Unisarde Themenqo p-i prevència e genocidesqi angla varesave ćhon kerda komparàcia maskar i situàcia sar dikhel la akana and-i Evròpa thaj odoja savi sas k-o berśa 1930.

So śaj te keras? Cèra vaxt si man, a mangav te dav tumen śtar gìndura ande akaja okàzia.

O angluno si jekh sar jekh bàza, aj vakerav pal i thami, o zakòno. Kana mangas vortipe, justìcia vaś o rroma, o sìnte ta o phirutne, na mangas jekh favòri. Amen mangas kaj o bazikane hakaja te oven dine patǐv aj te na daras nijekhvar akalaθar. Amen mangas ćak hakaja aj na favòrǎ.

Dùjto, som e mangipnaça vaś i thami avel vi o mangipe e godornipnasqo, e responsabilitetaqo. O avtoritète save keren o politìke, o decìzie, o raimàta musaj te oven godorne vaś o keripe akale legalone obligacienqo aj kon nakhel i lìnia e thamǎqi, sar si misalaqe i thami mamuj i xirvali krìma musaj te del anglal, te ovel krisime.

O trìto kotar me śtar virama si kaj amen musaj te prinʒaras, te celebronas aj te vazdas o ʒanipe pal i ekstraordinàro diversitèta e rromenqi, e sintenqi aj e phirutnenqi aj pala lenqi història. Amen trebul te ćhivas o Porajmos and-i kurikùla e śkolenqi, musaj te vakeras pala lesθe, musaj te vazdas o ʒanipe ande amare dostimàta pal o ekstraordinàro dukhavipe. But cèra ʒanen pal-o komunitète e rromenqe e sintenqe aj e phirutnenqe.

Aj śtàrto ta agore aj ʒal but paśe kodoleça so àkeso phendom, amen musaj te prinʒaras kaj i problèma naj ande akala komunitète, o problème si ande amare dostimàta aj trebul te keras bari investìcia te khosas o anglapatǎmàta, o bango dikhipe aj i intolerànca savi si si bari avdives.

Naisarav tumen vaś tumari atència.

Seripnasqe vakerimàta

Vera Jourova

Věra Jourová

Vice President of the European Commission for Values and Transparency

Webkùjbo kerdo kotar

Webkùjbo dino dumo kotar

Partnèrǎ