Europejski Dzień Pamięci o Holokauście Romów

2 sierpnia upamiętniamy ostatnich 4300 Sinti i Romów w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, którzy tej nocy w 1944 r. pomimo zaciętego oporu zostali zamordowani przez SS. Dla uczczenia pamięci wszystkich 500 000 Sinti i Romów zamorodowanych w okupowanej przez nazistów Europie, Parlament Europejski w 2015 r. ogłosił 2 sierpnia Europejskim Dniem Pamięci o Holokauście Sinti i Romów.

81st anniversary of 2 August in 2025

Invitation to the international commemoration

The official commemoration ceremony in memory of the 500,000 Sinti and Roma murdered in Nazi-occupied Europe will begin on Saturday, August 2, 2025, at 12 noon in Section B II e of the Auschwitz-Birkenau Memorial Site and will end after the laying of wreaths at the Memorial to the Sinti and Roma at 1:45 p.m.

Livestream

The livestream of the international commemoration of the European Holocaust Memorial Day for Roma and Sinti taking place on 2 August 2025 at the Roma and Sinti memorial in the Auschwitz-Birkenau State Museum will be available on this website.

Press contact

For press inquiries, please find the contacts here: https://zentralrat.sintiundroma.de/81-jahrestag-am-2-august-2025-europaeischer-holocaust-gedenktag-fuer-sinti-und-roma/

Information for Press and Media

Further information here: https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/press/

How to participate in the 80th anniversary of 2 August, European Holocaust Memorial Day for Roma and Sinti?

Information for individuals and groups on how to participate

Presse und Medien

80th anniversary in 2024

Program 2024

Commemoration 2024

2 August 2024 – European Holocaust Memorial Day for Roma and Sinti

O Lungo Drom (Długa Droga) ~ oratorium oparte na tekstach pisarzy i poetów Sinti i Roma ~

1 August 2024 – Krakow Philharmonic Hall

International Conference

“My testimony is for young people”
Passing on Memory for the Future
of Holocaust Remembrance and Education

31st of July – 1st of August 2024

Opening event

31 July 2024 – Auditorium Maximum of Jagiellonian University, Kraków

Exhibition: Raymond Gurême – A path of memory and resistance

31 July – 1 August 2024 – Auditorium Maximum of Jagiellonian University, Kraków

Exhibition: Roma Heroes of Resistance – Emanuel Barica + live performance

31 July – 1 August 2024 – Auditorium Maximum of Jagiellonian University, Kraków

Images from the European Holocaust Memorial Day for Sinti and Roma 2024

Images for editorial articles and media coverage

Publications 2024

International Conference Booklet
Euoprean Memorial Day Booklet
Concert Oratorium Booklet

Statements 2024

Romani Rose

Centralna Rada Niemieckich Sinti i Romów

Roman Kwiatkowski

Stowarzyszenie Romów w Polsce

Piotr Cywinski

Dyrektor Muzeum i Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau

Alma Klasing

ocalała z Holokaustu

Bolesław Rumanowski

ocalała z Holokaustu

Marian Turski

Ocalały z Auschwitz, Członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej

Bärbel Bas

Przewodniczący niemieckiego Bundestagu

Theodoros Rousopoulos

przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy

Ruslan Stefanchuk

Chairman of the Verkhovna Rada of Ukraine

Žygimantas Pavilionis

Wicemarszałek litewskiego Sejmu, przedstawiciel litewskiej prezydencji w Komitecie Ministrów Rady Europy

Dorota Niedziela

Wicemarszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Markéta Pekarová Adamová

Speaker of the Chamber of Deputies of the Parliament of the Czech Republic

Annita Demetriou

H.E. The President of the House of Representatives of the Republic of Cyprus

Peter De Roover

President of the Belgian House of Representatives

António Guterres

Sekretarz Generalny, Organizacja Narodów Zjednoczonych

Helena Dalli

Komisarz ds. Równości Unii Europejskiej

Volker Türk

UN High Commissioner for Human Rights

Michael O’Flaherty

Council of Europe Commissioner for Human Rights

The Rt Hon Lord Pickles PC

PC, Przewodniczący Międzynarodowego Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście, Prezydencja Brytyjska

Tea Jaliashvili

Pierwszy Zastępca Dyrektora Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE

Małgorzata Kidawa-Błońska

Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Manuela Schwesig

przewodnicząca Bundesratu Niemiec

Władysław Teofil Bartoszewski

Sekretarz Stanu, Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP

Claudia Roth

Minister Stanu ds. Kultury i Mediów w Niemczech

Christian Lindner

Member of the Bundestag, Federal Minister of Finance

Dani Dayan

przewodniczący Yad Vashem, Światowego Centrum Pamięci o Holokauście

Ellen Germain

Special Envoy for Holocaust Issues, Bureau of European and Eurasian Affairs, U.S. Department of State

Friedrich Merz

Member of the Bundestag, Leader of CDU

Saskia Esken

Member of the Bundestag, Co-leader of SPD

Mehmet Daimagüler

Federal Government Commissioner against Antigypsyism

Florian Herrmann

Head of the State Chancellery Bavaria/Minister of State for Federal Affairs and Media

Terry Reintke

Co-president of the Greens in the European Parliament

Janine Wissler

Chairwoman of DIE LINKE

Christian Mihr

Deputy Secretary General /
Managing Director Human Rights Impact

Cecilia Woloch

American Poet

Holocaust survivor, Christian Pfeil, speaks at the United Nations Holocaust Memorial Ceremony, January 26, 2024

“I would like to call on young people around the world in particular to carry the memories of us eye-witnesses and the remembrance into the future. I hope that you will stand up for democracy and against antigypsyism, antisemitism and all forms of racism with courage and commitment.” (Christian Pfeil – January 26, 2024)

Find the full speech here >>

Remembrance Archive

Przemówienia

Romani Rose

Przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów

Katarina Barley

Vice President of the European Parliament

Helena Dalli

Komisarz ds. Równości Unii Europejskiej

Świadectwa osób ocalałych z Holokaustu

Werner Friedrich

ocalała z Holokaustu

Zilli Schmidt

ocalała z Holokaustu

Krystyna Gil

ocalała z Holokaustu

Commemorative Events

Commemoration in Berlin

Memorial to the Sinti and Roma of Europe murdered under National Socialism, Berlin (DE), 2 August 2020, 21:00 CET

24 hours commemoration in Budapest

Nehru Part, Budapest (HU), 1 August 2020 17:00 CET – 2 August 2020 17:00 CET

Commemoration at Lety u Písku, Czech Republic

LIVE BROADCAST on Sunday, 2 August 2020, at noon CET

Gerda Pohl - Holocaust survivor

Europejski Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu Sinti i Romów Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau, 02.08.2023 r.

More statements of Roma and Sinti testimonies and survivors of the Holocaust read here >>

Historia

Holokaustu Sinti i Romów

Holokaust Sinti i Romów

Sintiundroma.org

Online portal about the Holocaust of the Sinti and Roma

RomArchive

Digital archive for Romani arts and culture

IHRA - Bibliography and Historiographical Review

Annotated bibliography of the genocide of the Sinti and Roma

A project by the IHRA Committee on the Genocide of the Roma

Sinti i Romowie w Auschwitz

The last stage of the functioning of the ‘Zigeunerlager’ in the Birkenau Camp

Recent research by historians of the Auschwitz Museum

Zagłada europejskich Romów w KL Auschwitz

Przewodnik dla odwiedzających

Photo of KL Auschwitz taken by Jaroslaw Praszkiewicz

Geneza i przebieg nazistowskich prześladowań Romów i Sinti

"Zagłada europejskich Romów w KL Auschwitz"

Blok 13 – Wystawa stała poświęcona zagładzie Sinti i Romów

Audiovisual presentation of Block 13

The permanent exhibition on the genocide of Sinti and Roma at the Auschwitz-Museum; 3 min video

Virtual Tour through the Block 13 Exhibition

The permanent exhibition on the genocide of Sinti and Roma at the Auschwitz-Museum; 5 min video

Blok 13

The permanent exhibition at Auschwitz-Birkenau State Museum

Blok 13 – Wystawa stała poświęcona zagładzie Sinti i Romów

Film przedstawia kontekst wystawy stałej poświęconej zagładzie Sinti i Romów w okupowanej przez nazistów Europie, która znajduje się w 13. bloku Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Film ukazuje szczególny akcent wystawy – uzyskany przez unikalną kolekcję zdjęć i dokumentów rodzinnych – normalność życia codziennego między sąsiadami w różnych krajach Europy. Wystawa uwydatnia, jak ta normalność była sukcesywnie niszczona przez reżim nazistowski. Na podstawie ideologii rasowej Sinti i Romowie, podobnie jak Żydzi, byli stopniowo pozbawiani praw obywatelskich, środków do życia i ostatecznie deportowani do obozów zagłady. 500.000 Sinti i Romów zostało zamordowanych w okupowanej przez nazistów Europie.

Przeczytaj więcej >>

Uznanie

Holokaustu Sinti i Romów

Historia zmagań ruchu praw obywatelskich o oficjalne uznanie Holokaustu Sinti i Romów

Początki działalności na rzecz praw obywatelskich niemieckich Sinti i Romów

Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"

Pierwsza publiczna kampania na rzecz praw obywatelskich i przeciwko rasizmowi

Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"

Strajk głodowy w byłym obozie koncentracyjnym w Dachau

Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"

Instytucjonalne uznanie Holokaustu Sinti i Romów

Permanent preservation of the graves of Holocaust survivors in Germany

The estimated 4000 graves of Holocaust survivors are permanently preserved as family memorials and places of remembrance for future generations

Soraya Post, former Member of the European Parliament and initiator of the resolution for the recognition of the Roma genocide, together with Raymond Gurême, a French Roma Holocaust survivor and fighter of the French resistance, who addressed members of parliament March 2015

Uznanie Holokaustu Sinti i Romów w Europie

Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"

Holocaust Memorial Days

An overview of remembrance and education in the OSCE region

Obecne walki i działania na rzecz uznania Holokaustu

Remember Us: Commemoration of the Romani Genocide

2 August 2020, 2 August, 17:00 EST (UTC−04:00), Virtual Event

Traditional commemorative ceremony dedicated to the Romani victims of Nazism will be held on Sunday, 1 August at Lety u Písku, Czech Republic

Commemorative ceremony at Lety u Písku, 2 August 2020. (PHOTO:

Walka o zlikwidowanie hodowli trzody chlewnej w miejscu pamięci o Holokauście Romów w miejscowości Lety u Písku

Wystawa "Długa droga do uznania zagłady Sinti i Romów"

2015 the European Parliament recognized 2 August as European Roma Holocaust Memorial Day

15 kwietnia 2015 r. jest ważnym dniem w historii. Parlament Europejski przegłosował zdecydowaną większością przyjęcie rezolucji, w której uznaje "historyczny fakt zagłady Romów, które miało miejsce podczas II wojny światowej" i stwierdza, że "należy upamiętnić ten fakt europejskim dniem ku pamięci ofiar zagłady Romów podczas II wojny światowej".

Ogromne znaczenie ma również fakt, że rezolucja ta "zaznacza potrzebę walki z antycyganizmem na każdym szczeblu i za pomocą wszelkich środków i podkreśla, że zjawisko to jest szczególnie uporczywą, gwałtowną, powtarzającą się i powszechną formą rasizmu".

Dowiedz się więcej >>

Edukacja

Edukacja i aktywizm społeczny młodzieży

Dikh He Na Bister – akcja młodych

“DIKH HE NA BISTER!”

Międzynarodowa Młodzieżowa Inicjatywa Pamięci

Education for remembrance of the Roma Genocide

Scholarship, commemoration and the role of youth, publication

IS “AUSCHWITZ ONLY SLEEPING”?

International Conference (2019) about Sinti and Roma Narratives after the Holocaust

Narzędzia edukacyjne i miejsca nauki

The Encyclopaedia of the Nazi Genocide of the Sinti and Roma in Europe

the first comprehensive overview of the existing knowledge on the persecution and murder of the Sinti and Roma under National Socialism and during the Second World War (1933–1945)

Romasintigenocide.eu – The Learning Website

The genocide committed against European Roma and Sinti during the National Socialist era

Sinti_zze und Rom_nja in Bergen-Belsen Concentration Camp

Persecution, memory and self-assertion

Dikh He Na Bister! - Inicjatywa Pamięci Młodych o Zagładzie Romów

DIKH HE NA BISTER ("Patrz i nie zapomnij" w języku romskim) - Inicjatywa Pamięci o Zagładzie Romów mobilizuje każdego roku tysiące młodych Romów i nie-Romów w całej Europie z okazji 2 sierpnia – Europejskiego Dnia Pamięci o Holokauście Romów – do propagowania pamięci, uznania i edukacji o zagładzie Romów.

DIKH HE NA BISTER to przestrzeń do nauki o przeszłości, a także refleksji nad rolą młodych ludzi w pamięci o Holokauście. Inicjatywa ta daje możliwość do dialogu i osobistego spotkania młodych ludzi z ocalałymi z Holokaustu. Ich świadectwa inspirują uczestników do podjęcia wyzwań i przeciwstawiania się antycyganizmowi i innym formom rasizmu w dzisiejszej Europie.